Wiceminister Ukrainy: chcemy pogłębić kanał Bystre w delcie Dunaju do 7,2 metra Спорт

Rumunia wyrażała już zaniepokojenie z powodu pogłębiania kanału Bystre, który przecina wspólny, wrażliwy ekologicznie region przybrzeżny. Delta Dunaju, jeden z najbardziej bioróżnorodnych regionów w Europie, gdzie rzeka Dunaj wpływa do Morza Czarnego, rozciąga się głównie w Rumunii, ale jej część znajduje się na terenach ukraińskich. Ukraina chce pogłębić kanał Bystre na Dunaju do 7,2 metra, by jeszcze w tym roku zyskać alternatywne trasy eksportu zboża – powiedział wiceminister infrastruktury Jurij Waśkow. Genesis Global odbiera poparcie od Bank of America BNY Mellon i Citi poprzez 20 milionów dolarów strategicznych inwestycji Kanał, leżący w ukraińskiej części delty Dunaju pogłębiono wcześniej do 6,5 metra. Często jednego dnia udawało się podejść jedynie kilka kilometrów, niezbędne było też przedostawanie się z końmi z brzegu na brzeg, a pogoda i prąd wody przeszkadzały w drodze. W 1991 UNESCO uznała deltę Dunaju za część światowego dziedzictwa i odtąd jest ona rezerwatem biosfery3.

Władze ukraińskie starają się zwiększać przepustowość portów na Dunaju jako alternatywnej trasy w związku z rosyjską blokadą wojskową głównych portów na Morzu Czarnym. Przed inwazją rosyjską porty morskie obsługiwały około 80 procent eksportu produktów rolnych. Wiceminister powiedział we wtorek, że Ukraina zamierza rozpocząć wkrótce rozmowy na ten temat z Unią Europejską. Docelowa głębokość kanału Bystre miałaby być zbliżona do wymiaru rumuńskiego kanału Sulina (7,3 metra). Choć Ukraina po inwazji rosyjskiej już pogłębiała kanał Bystre (z 3,9 metra do 6,5 metra), to wciąż jest on zbyt płytki dla przyjmowania statków, kóre kierują się do kanału Sulina – argumentował wiceminister. Innymi słowy, obszary, w których produkowany jest tlen, kurczą się, a obszary, w których tlen jest zużywany, rosną.

Kilka lat później (1526) wojska osmańskie rozbiły królestwo węgierskie w bitwie pod Mohaczem. Z powodu śmierci króla Ludwika II Węgry dostały się pod panowanie Austrii Habsburgów. Moment ten zapoczątkował wieloletnie rządy tej dynastii nad Dunajem.

Delta Dunaju: Konsekwencje pogłębienia rzeki

• Delta Dunaju, jeden z najbardziej bioróżnorodnych regionów w Europie, gdzie rzeka Dunaj wpływa do Morza Czarnego, rozciąga się głównie w Rumunii, ale jej część znajduje się na terenach ukraińskich.
• Docelowa głębokość kanału Bystre miałaby być zbliżona do wymiaru rumuńskiego kanału Sulina (7,3 metra).
• Porty na Dunaju odgrywają kluczową rolę w ukraińskim handlu morskim, zwłaszcza od czasu rosyjskiej inwazji.
• Kana�, le��cy w ukrai�skiej cz�ci delty Dunaju pog��biono wcze�niej do 6,5 metra.

Algi tam giną, ponieważ nie dociera do nich wystarczająca ilość światła, i są rozkładane przez drobnoustroje, które w tym procesie zużywają tlen. Dunaj jest dla kraju najpierw rzeką graniczną z Serbią i Bułgarią, między Równiną Baragan i Dobrudżą robi skręt na północ i dalej, granicząc z Ukrainą, wpada do Morza Czarnego. W 1953 roku prace wstrzymano w związku z trudną sytuacją gospodarczą w kraju i podjęto je dopiero w 1973 roku na mocy decyzji Nicolae Ceaușescu. Prace nad główną odnogą ukończono w maju 1984 roku, zaś nad odnogą północną – w październiku 1987 roku8. Ekolodzy obawiają się, że pogłębienie kanału Bystre obniży poziom wody w całej delcie Dunaju, zagrażając zwierzętom i roślinom.

Spór Rumunii z Ukrainą w sprawie głębokowodnej drogi żeglownej Dunaj-Morze Czarne w świetle zapisów Konwencji z Espoo

Od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę Dunaj stał się znacznie ważniejszy dla eksportu ukraińskiego zboża. Według informacji udzielonych Niemieckiej Agencji Prasowej (dpa) przez ukraińskie Ministerstwo Infrastruktury od marca 2022 obroty towarowe w ukraińskich portach Dunaju wzrosły trzykrotnie. Spośród 17 mln ton wyeksportowanych towarów 11 mln ton stanowiła żywność. Dla mocno obciążonych frachtowców, przewożących tony żywności, rzeka musi mieć określoną głębokość. Dlatego pogłębienie dunajskiego kanału ma tak ogromne znaczenie nie tylko dla Ukrainy, lecz także dla świata. W płynących wodach panuje idealna równowaga, która umożliwia koegzystencję wielu gatunków zwierząt i roślin.

Co dalej z Kanałem Dunaj – Odra – Łaba?

Zdaniem strony rumińskiej kanał został pogłębiony bez żadnych uzgodnień. Ukraina chce pog��bi� kana� Bystre na Dunaju do 7,2 metra, by jeszcze w tym roku zyska� alternatywne trasy eksportu zbo�a – powiedzia� wiceminister infrastruktury Jurij Wa�kow. Kana�, le��cy w ukrai�skiej cz�ci delty Dunaju pog��biono wcze�niej do 6,5 metra.

Oprócz tego istnieje wiele statków umożliwiających wycieczki jednodniowe – zwłaszcza w Pasawie, a w Austrii w rejonie Wachau. Po przełomie tysiąclecia obszar delty stał się rozwijającym celem turystyki. Tylko między majem a czerwcem 2004 było tu prawie 54 tysiące gości, co stanowiło prawie Filir Fisher pięćdziesięciokrotny wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym. Przez setki kilometrów Dunaj przemierza wiele krajobrazów i stref klimatycznych, zmieniając często swój charakter, czemu odpowiada różnorodna flora i fauna. Mimo wielokrotnej, czasem bardzo silnej ingerencji człowieka Dunaj na wielu odcinkach jest wyjątkowo bogaty w gatunki, co w znacznym stopniu przyczynia się do objęcia ochroną szczególnie wrażliwych obszarów. Transportu, strona czeska poinformowała o planach nowego rządu związanych z rozwojem transportu wodnego śródlądowego, w tym o rezygnacji z budowy kanału Dunaj – Odra – Łaba.

Według komunikatu, pogłębiarka wykonywała rutynowe prace, gdy doszło do wybuchu. Ukraińskie media, w tym portal Dumskaja, spekulują, że prawdopodobną przyczyną tragedii była mina. Obecnie po Dunaju pływa około 100 statków-hoteli, odbywających wielodniowe rejsy, zwłaszcza pomiędzy Pasawą, Budapesztem i Morzem Czarnym.

Ukraina: Wiceminister: chcemy pog��bi� kana� Bystre w delcie Dunaju do 7,2 metra

W ten sposób ten „zielony korytarz” stał się największym transgranicznym obszarem chronionym w Europie. Specjalny Rezerwat Przyrody Deliblatska peščara znajduje się w Serbii, w okręgu południowobanackim w autonomicznej prowincji Wojwodina. Rozciąga się między Dunajem, Karpatami Południowymi i rzeką Temesz przez ponad 354 km i ma powierzchnię ponad 30 tys.

Statek miał 60 metrów długości i mógł pracować na głębokości do 15 metrów. Jak wynika z doniesień, pogłębiarka wpadła na minę w pobliżu miejscowości Wilkowo, położonej w Delcie Dunaju. Kanał Bystre, gdzie doszło do wypadku, został tymczasowo zamknięty dla żeglugi.

Procedura ta naruszała zapisy Konwencji z Espoo, którą podpisałyoba państwa. Jej skarga została uznanaza zasadną, a Spotkanie Stron podjęło wobec Ukrainy kilka decyzji. Pierwsza z nich nakazywała Ukrainie dostosowaćprojekt do zapisów Konwencji, a do chwili uzyskania zgodności, przerwać prace. Ukraina wykorzystaładwufazowy charakter projektu i wstrzymała rozpoczęcie drugiej fazy, prowadząc jednocześnie prace w ramachpierwszej fazy. Kolejne Spotkania Stron Konwencji z Espoo odnotowywały połowiczność i opieszałość działańUkrainy.

Droga Karola Wielkiego (Route Charlemagne) wzdłuż Dunaju od Ratyzbony do Belgradu14. Około 340 lat później – w odwrotną stronę – Dunaj stanowił dogodną drogę dla wojska tureckiego, przemierzającego Europę Południowo-Wschodnią. Dzięki porozumieniu pomiędzy rządem Bawarii a rządem federalnym, plan budowy kanału uzyskał gwarancje finansowe. Całkowity koszt to ok. 2,3 miliarda euro, z czego 20% stanowiły inwestycje środowiskowe2. W roku 1529 Turcy dotarli do centrum Europy Środkowej, oblężenie Wiednia zostało jednak odparte.

Rząd Rumunii zaniepokojony oznakami pogłębiania przez Ukrainę kanału Bystre

Może to stanowić zagrożenie dla ludzi żyjących na obszarach sąsiadujących z pogłębionymi rzekami. Podczas powodzi brzegi szybciej ustępują i woda zalewa więcej przestrzeni. Za przykład niech posłuży Łaba, kilkakrotnie pogłębiana, której strefa brzegowa musiała zostać na nowo ukształtowana. Tutaj również giną siedliska takie, jak słone mokradła czy lasy łęgowe. Atrakcyjne krajobrazowo skały przełomu Dunaju należą do niewielu naturalnie zalesionych stanowisk roślinnych w Niemczech.

„Takie strefy śmierci stanowią przeszkody nie do pokonania dla ryb wędrownych, takich jak troć wędrowna, łosoś czy minóg rzeczny, na drodze do tarlisk” – wyjaśnia WWF w artykule o pogłębieniu Łaby z 2020 roku. Kanał łączy Morze Czarne z Kilią, jednym spośród trzech głównych ramion delty Dunaju. W jej północnej części Kilia stanowi granicę między Ukrainą a Rumunią.

Eksplozja na ukraińskim kanale Dunaju: Mina zabiła trzech robotników pogłębiarki

Jednocześnie strona czeska oficjalnie poinformowała o utrzymaniu zainteresowania rozwojem Odry, w tym odcinka transgranicznego jako drogi wodnej istotnej z punktu widzenia polityki transportowej w regionach polskich i czeskich. W 1995 rząd mołdawski powołał Terminal S.A., joint venture z udziałem greckim, w celu wybudowania na swoim odcinku brzegu w pobliżu Giurgiulești terminalu połączonego z rafinerią ropy naftowej. W 1996 Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju udzielił kredytu na ponad 19 mln dolarów, przez co uzyskał 20% udziału w inwestycji. 41% udziału należy do mołdawskiego Tirex-Petrol, a 39% do greckiego Technovax. Z naddunajskich portów Ukrainy mogą korzystać statki śródlądowe i małe statki morskie (np. typu river-sea – rzeczno-morskie).

Rumuński rząd oświadczył w poniedziałek, że jest zaniepokojony oznakami, iż sąsiednia Ukraina pogłębia kanał Bystre, który przecina wspólny, wrażliwy ekologicznie region przybrzeżny. Bukareszt zwrócił się do Kijowa z prośbą o umożliwienie mu sprawdzenia tego miejsca. Zatopioną jednostką jest „Ingulskiy”, pogłębiarka zbudowana przez stocznię Damen i służąca w Ukraińskim Urzędzie Morskim od 2012 roku.

• Prace na kanale Bystre wzbudzają dużo emocji, ponieważ pogłębianie rzek i innych cieków wodnych może mieć istotne konsekwencje dla roślin, zwierząt i całego ekosystemu.
• Wskutek wycofywania się Turków wzrosła w tym okresie rola Austro-Węgier.
• Opisywany incydent uwidacznia stałe zagrożenie dla żeglugi w regionie.
• Tylko między majem a czerwcem 2004 było tu prawie 54 tysiące gości, co stanowiło prawie Filir Fisher pięćdziesięciokrotny wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym.

W pobliżu ujścia Ipoli Dunaj koło miasta Szob opuszcza granicę i odtąd oba brzegi są węgierskie. Tutaj Dunaj zmienia swój bieg w Zakolu Dunaju pod Wyszehradem o około 90°. Ukraina transportuje swoje zboże Kanałem Bystre, rozwijając alternatywne szlaki dla swojego eksportu, bowiem dostęp do jej portów nad Morzem Czarnym jest ograniczony przez rosyjską inwazję.